Son yıllarda glutensiz diyetler oldukça popüler. Çölyak hastası iseniz veya gluten intoleransınız var ise evet glutensiz beslenmek sizin için uygundur. Ancak herhangi bir sağlık sorununuz yokken sadece zayıflamak için gluteni hayatınızdan çıkarmak tercih haline dönüşmektedir. Peki çölyak hastası değilseniz, glutensiz beslenmek gerekli ve sağlıklı mıdır?
Gluten, başta buğday olmak üzere arpa, çavdar ve yulaf gibi tahıllarda bulunan bir proteindir. Günümüzde farklı hastalıklarla ilişkisi nedeniyle oldukça sık konuşulan bir besin maddesi haline gelmiştir. Gluten ile ilişkili hastalık dendiğinde ilk önce aklımıza gelen ve oldukça yaygın olarak tanınan çölyak hastalığıdır. Bu hastalığın tedavisini ise glutensiz diyet oluşturmaktadır.
Glutensiz diyette işlenmiş gıdalar, buğday, arpa, çavdar, makarna, yulaf ezmesi, mısır gevreği, hazır çorbalar ve hazır gıdalar, hamur işleri, bisküviler, cips, pizza, pasta, kek ve bira gibi mayalı alkollü içecekler tüketilmemelidir. Tüm çölyaklı hastaların glutensiz diyete tam olarak uyması ve yaşam boyu sürdürmesi gerekmektedir. Ancak, kilo kaybı için glutensiz diyet gerekli ve sağlıklı değildir.
Peki glutensiz diyet neden kilo verdir?
Gluten içeren buğday, arpa, çavdar ve nişastalı bir çok gıdayı beslenmenizden çıkarmak çok ciddi bir kalori kısıtlaması sağlar. Dolayısıyla düşük kalorili beslendiğiniz için kilo kaybı gerçekleşir. Yani hayatınızdan gluteni çıkardığınız veya glutensiz beslendiğiniz için değil, sağlıksız besinlerin yerine daha iyi alternatifler tükettiğiniz içinidir.
Glutensiz beslenme neden sağlıksız?
Glutensiz beslenmek lif alımını azalttığı için bağırsak floranızın bozulmasına yol açabilir.
Glutensiz diyette yararlı karbonhidrat tüketimi azaldığı için yağdan gelen enerji artmaktadır. Bu da zaman içerisinde kilo almaya, insülin direncine hatta metabolik sendroma bile yol açabilmektedir.
Ayrıca glutensiz diyet pek çok vitamin ve mineral eksikliğine yol açabilir. Bu eksiklikler demir, folat, selenyum, magnezyum, çinko, B grubu vitaminleridir.
Glutensiz gıda ile beslenmek popülerleştikçe, glutensiz gıda üretimi de artmıştır. Neredeyse her süpermarkette glutensiz gıda reyonunu görmeye başladık. Ancak bu alternatif gıdaların üretiminde, üreticiler gluteni üründen çıkarırken kıvamı tutturmak amacıyla içerisindeki şeker ve yağ miktarını arttırmaktadır. Yani aynı ürünün glutensiz hali çoğu zaman daha kalorili olabilmektedir. Bu nedenle glutensiz beslenirken doğal gıdalar tercih edilmelidir.
Glutensiz gıdalara örnek verecek olursak bunları şu şekilde sıralayabiliriz;
- Karabuğday, mısır, pirinç, amarant, kinoa gibi tahıllar
- Patates, kestane ve soya fasülyesi
- Nohut, mercimek, kuru fasülye gibi bakliyatlar
- Zeytin, zeytinyağı, hindistancevizi yağı, tereyağ, avokado gibi yağ kaynakları
- Tüm meyve ve sebzeler
- Fındık, badem, ceviz gibi işlenmemiş kuruyemişler
- Yumurta, tavuk, balık, et gibi protein kaynakları
- Süt, yoğurt, ayran, peynir gibi süt ürünleri
Sonuç olarak gluten intoleransı veya çölyak hastasıysanız glutensiz beslenmek çok önemli hatta yaşam kurtarıcı diyebiliriz. Ancak, herhangi bir sağlık sorununuz yoksa glutensiz beslenmek gerekli değildir, uzun vadede sağlık sorunlarına yol açabilir.
Önemli olan dengeli ve sağlıklı bir beslenme programından ayrılmayın.